Vaardigheden m.b.t. de handpop
Hoewel de handpop een veelzijdig pedagogisch hulpmiddel kan zijn, gaat er wel wat oefening en denkwerk aan vooraf voordat hij dat ook daadwerkelijk ís. De techniek van het spelen met de pop speelt daarbij helemaal niet zo’n grote rol. Volwassenen hechten meer waarde aan die techniek dan kinderen, kinderen vinden de aanwezigheid van de pop belangrijker dan de vloeiende bewegingen die de pop kan maken, de stem die altijd hetzelfde klinkt of de synchroniciteit van de mondbewegingen. Dit zijn allemaal dingen die zich door het spelen met de pop vanzelf gaan ontwikkelen.
Belangrijker dan de techniek is het karakter wat je de pop geeft en de inhoud die via de pop naar buiten wordt gebracht: de onderwerpen die de pop aanbrengt, de manier waarop hij zijn vragen stelt, de ruimte die hij geeft om te reageren en de manier waarop hij zelf reageert op kinderen en dat wat kinderen inbrengen. Het is goed om je, voordat je de pop gaat introduceren, af te vragen wat je precies met de pop wilt bereiken, waar je die voor in wilt zetten en op welke manier je dat vorm gaat geven. De pop kan een enorme impact op kinderen hebben en het is niet ondenkbaar dat kinderen zó enthousiast reageren dat je erdoor overvallen wordt: kinderen die massaal op de pop afstormen, gaan schreeuwen, huilen, hem gaan slaan, kusjes willen geven, aandacht van de pop willen etc. Dát had je niet bedacht en zeker niet voor ogen gehad en hoe dan verder?
Mijn ervaring is dat de pop het best tot zijn recht komt en het meest kan bereiken wanneer hij geen tweede ‘jij’ wordt en jouw rol niet gaat overnemen. Het is heel makkelijk om een kind via de pop aan te sporen tot bijv. opruimen, om via de pop te straffen of belonen, nieuwe regels aan te leren of waarden en normen bij te brengen maar daarmee is de rol van de pop ook vaak binnen een paar weken uitgespeeld. Kinderen hebben al een juf, ouder, groepsleider (of….vul zelf maar in) en zitten helemaal niet te wachten op nóg iemand die hen wil corrigeren. Je haalt daarmee de veiligheid, die het kind bijna automatisch aan de pop koppelt, weg en maakt dat ze de pop als een verlengstuk van jou gaan zien. En dat is een gemiste kans want alleen wanneer kinderen de pop als een veilig vriendje kunnen zien en zichzelf herkennen in dat wat de pop zegt en doet, zul je de pop eindeloos in kunnen blijven zetten en er alle mogelijke onderwerpen mee kunnen aansnijden. De pop moet een kind tussen de kinderen kunnen zijn maar moet dat wat jij de kinderen bij wilt brengen ook kunnen vertalen naar het niveau van het kind. Het werken met een pop als pedagogisch hulpmiddel vraagt zowel spontaan reageren en improviseren op de situatie, als nadenken over hoe je méér uit de situatie kunt halen, als je bewust zijn van je vraagstelling. En dat speelt zich allemaal gelijktijdig af.